İran’da yönetimi geçici olarak cumhurbaşkanı yardımcısı Muhbir devralacak

İran Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Hadi Tahan Nazif, İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin hayatını kaybetmesinin ardından ülke yönetimine ilişkin yaptığı açıklamada, önümüzdeki 50 gün içinde cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılacağını belirterek, “İran dini lideri Hamaney’in onayıyla ülke yönetimi cumhurbaşkanı birinci yardımcısı Muhammed Muhbir’in sorumluluğunda olacak” dedi.

İran’da Cumhurbaşkanı Reisi ve beraberindeki heyetin helikopter kazası sonucu hayatını kaybetmesinin ardından acil duruma geçildi. İran devlet televizyonu, Hükümet Kabinesi’nin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Muhbir’in başkanlığında acil toplantı gerçekleştirdiğini duyurdu. Söz konusu toplantıda Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’a ait cenazelerin Tahran’a nasıl getirileceği ve cenaze programının görüşüldüğü belirtildi. Öte yandan yeni cumhurbaşkanın kim olacağı ve bu sürecin nasıl işletileceği de görüşülen konular arasında yer aldı.

İran’da 50 gün içinde seçim yapılacak

Öte yandan, İran Yüksek Seçim Kurulu Sözcüsü Hadi Tahan Nazif, ülke yönetiminde herhangi bir aksamanın yaşanmayacağını ve önümüzdeki 50 gün içinde cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılacağını belirtti. Nazif, “İran dini lideri Hamaney’in onayıyla ülke yönetimi cumhurbaşkanı birinci yardımcısı Muhammed Muhbir’in sorumluluğunda olacak” dedi.

Anayasaya bağlı hareket edileceğini söyleyen Nazif, Yargı Erki Başkanı, Meclis Başkanı ve Cumhurbaşkanı birinci yardımcısından oluşan heyetin 50 gün içerisinde yeni cumhurbaşkanını seçmek için ülkeyi seçime hazırlayacaklarını ve Reisi’nin yerine seçilecek olan yeni cumhurbaşkanının da ülkeyi 4 yıl boyunca yöneteceğini söyledi.

Ne oldu?

Aliyev ile Azerbaycan-İran sınırındaki görüşmesinin ardından dönüş yolunda olan Reisi’yi taşıyan helikopter, İran’ın Doğu Azerbaycan eyaletine bağlı Berazin ile Erdeşiri köyleri arasındaki Dizmar ormanında sert iniş yapmış ve bölgeye arama-kurtarma ekipleri yönlendirilmişti. Yoğun sis ve hava şartlarının elverişsizliği nedeniyle arama-kurtarma çalışmaları olumsuz etkilenirken, helikopterde Reisi’nin yanı sıra İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Doğu Azerbaycan Valisi Malik Rahmeti, Tebriz Cuma İmamı Ayetullah Ali Haşim, Reisi’nin koruması ile pilot ve yardımcılarının da bulunduğu aktarılmıştı.

İran İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi ise olayın ardından yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanını taşıyan helikopter, yoğun sis nedeniyle sert iniş yapmak zorunda kaldı” ifadelerini kullanmıştı.

Akıncı İHA’sı helikopterin enkazını tespit etti

Havanın kararması, yoğun tipi ve yağışın etkilediği arama- kurtarma çalışmalarında yaşanan zorluklar nedeniyle Tahran yönetimi Türkiye’den gece görüşlü helikopter talebinde bulunmuştu. Gece boyu devam eden enkaz bulma çalışmalarında sabah karşı Türkiye’ye ait Akıncı İHA’sının belirlediği konuma yönelen İranlı yetkililer helikoptere ait enkazı bulmuştu.

Konuya ilişkin ilk açıklamayı yapan İran Kızılay Başkanı Pirhüseyin Kulivend, bölgeye ulaşmaya çalıştıklarını belirterek, İran Cumhurbaşkanı Reisi ve beraberindekilerin hayatta kalma şanslarının düşük olduğunu söylemişti. Ardından İran İHA’larının kullanıldığı arama kurtarma çalışmalarında Reisi ve beraberindeki heyetin cenazelerine ulaşılmıştı.

Reisi kimdir?

İran’ın Meşhed kentinde din adamı bir ailenin çocuğu olarak 14 Aralık 1960 tarihinde dünyaya gelen İbrahim Reisi, 1981 yılında Kerec savcılığına atandı. Kerec savcılığı yaptığı sırada, Hemedan Savcısı olarak da atanan Reisi, her iki görevi de birlikte yürütürken, 1985’te de Tahran Savcı Yardımcılığı görevini yaptı. Reisi, 1988 yılında İranlı siyasi mahkumların idam edilmesine karışan 4 kişiden biri olarak adlandırıldı. İbrahim Reisi, 1989-1994 yılları arasında Tahran Başsavcılığı’nda, 1994 yılında ise Devlet Denetleme Kurumu Başkanlığına atanarak 10 yıl boyunca görev yaptı. Reisi, 2004 yılında Yargı Erki Başkanı Birinci Yardımcılığı görevine atanan, 2014 yılında İran Genel Başsavcılığı ve 2016’da yine İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından atanarak Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbe ve Külliyesi Vakfı Başkanlığı görevlerini yürüttü. 2019’da İran Yargı Erki Başkanı olarak ülke içerisinde yürüttüğü yolsuzluk ile mücadele ve aldığı kararlar ile gündeme gelen Reisi, 18 Haziran 2021’de ise Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, yüzde 62 oy alarak İran’ın 8. Cumhurbaşkanı oldu.